ANTΙΛΑΛΟΙ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
«Πίστευε και μη ερεύνα»;
Tου Mακαριστού Mητροπολίτου Xίου Ψαρών και Oινουσσών Xρυσοστόμου Γιαλούρη
Μερικές διευκρινίσεις θα δώσωμε, εξ αφορμής της στάσεως του Θωμά έναντι του Γεγονότος της Αναστάσεως:
Άλλο πράγμα είναι ο άπιστος και άλλο ο δύσπιστος. Ο Θωμάς ήταν δύσπιστος, αλλ’ όχι άπιστος, όπως νομίζουν μερικοί, αδικώντας έτσι τον Απόστολον. Ο Κύριος του είπε: «Μη γίνου» -όχι μη έσο- «άπιστος». Δεν καταδικάζει την διάθεσι για έρευνα, αλλά τον τρόπο, την μέθοδον ερεύνης. Το «πίστευε και μη ερεύνα» δεν είναι γραμμένο σε κανένα από τα ιερά κείμενα της Αγίας Θρησκείας μας. Το έθεσαν σε κυκλοφορία οι εχθροί της κακοβούλως, για να την δυσφημίσουν. Τουναντίον, ο Ίδιος ο Χριστός είπεν «ερευνάτε τας Γραφάς» και στον δύσπιστο Θωμά όχι απλώς επέτρεψε να τον ψηλαφίση, αλλά και τον εκάλεσε: «φέρε τον δάκτυλόν σου ώδε…». Η Θρησκεία μας δεν φοβείται την έρευνα. Την προκαλεί και την επιβάλει. Το πνεύμα της γνησίας Θρησκείας είναι: ερεύνα και πίστευε. Εννοείται, χωρίς προκατάληψιν («ου με πείσεις καν με πείσης»). Εκείνο που απαγορεύεται είναι η παράλογη και ισχυρογνώμων έρευνα. Εάν με ειλικρίνειαν, απροκατάληπτα, ζητής αποδείξεις της αληθείας του Χριστιανισμού, θα εύρης αρκετές και σοβαρές. Ο Θωμάς στην προσπάθειά του να διαλευκάνη το Μυστήριο της Αναστάσεως, περιωρίσθη στην μέθοδο της αυτοψίας, σαν να ήταν αυτός ο μόνος τρόπος διαπιστώσεως της αληθείας… «Εωράκαμεν τον Κύριον» τον εβεβαίωναν δέκα αξιόπιστοι μάρτυρες, οι συμμαθηταί του. Αλλ’ αυτός επιμένει: «Εάν μη ίδω, ου μη πιστεύσω». Έτσι αλαζονικά κραυγάζουν και σήμερα πολλοί. Λησμονούν, ότι η Ιστορία ή η Γεωγραφία και τόσοι άλλοι κλάδοι της Επιστήμης στηρίζονται στην αξιόπιστη μαρτυρία των άλλων. Αν λοιπόν δίδωμε εμπιστοσύνη στα λόγια ανθρώπων, πώς να μη δώσωμε σε ’κείνα που μας λέγει ο σοφός αλάνθαστος και πανάγαθος Πατέρας, που εσταυρώθη μάλιστα για μας; Εξ άλλου, οι αισθήσεις και μάλιστα η όρασις, πόσες φορές δεν μας απατούν με εσφαλμένες πληροφορίες που μας δίνουν λ.χ. ότι ο ήλιος τάχα κινείται προς την δύσιν ή το φαινόμενο της διαθλάσεως του φωτός κ.ά.! Οι αισθήσεις είναι και αναρμόδιες για την έρευνα των μεταφυσικών ζητημάτων τα οποία ανάγονται σε άλλη σφαίρα, διάφορη της φυσικής. Αλλά και το λογικό του ανθρώπου είναι πεπερασμένο και δεν πρέπει να έχει την αξίωσι να κατανοήση τα «υπέρ λόγον». Είναι υπέρ λόγον αλλά όχι παρά λόγον.
Για να μη διατρέχωμε, λοιπόν, τον κίνδυνο γελοιοποιήσεως με τον πρόχειρον «επιχείρημα», ότι «δεν τα είδα εγώ αυτά, γι’ αυτό δεν τα πιστεύω» ή «δεν τα καταλαβαίνω» και διαπράττομε το ίδιο περίπου με τον Θωμά σφάλμα, ο Κύριος συνιστά: «Μη γίνου άπιστος, αλλά πιστός». Στο πρόσωπο του Θωμά, ο Κύριος, δεν ψέγει τους ειλικρινείς και εντίμους και καλοπροαιρέτους ερευνητάς (με τις αμφιβολίες των έστω, που όμως αποδεικνύονται πολλές φορές δημιουργικές), αλλά τους ανοήτους εκείνους δοκησισόφους που νομίζουν πως τα ξέρουν όλα. Αυτοί αποδεικνύονται συνήθως και επιπόλαιοι προχειρολόγοι. Όλες τις γνώσεις των, επάνω στις χριστιανικές αλήθειες, τις οφείλουν στα μαθητικά θρανία του Δημοτικού Σχολείου.
Με όσα πάντως και αν φλυαρούν παλαιοί και σύγχρονοι άπιστοι, δεν πρόκειται με την απιστίαν των να μεταβάλουν την πραγματικότητα, αλλ΄ ούτε την πίστιν ημών των Χριστιανών στην Ανάστασι του Κυρίου και στην διδασκαλία Του να κλονίσουν. Στο «Χριστός Ανέστη», ημείς απαντούμε με θάρρος και ενθουσιασμόν: «Αληθώς Ανέστη»!
† O Xίου Xρυσόστομος
Το εκλεκτό κείμενον ανέσυρε από το προσωπικόν αρχείο του ο ανηψιός του αοιδίμου Ιεράρχου Χρυσοστόμου, θεολόγος συγγραφέας Μανώλης Μελινός, διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Ιεράς Συνόδου.